Šta su male boginje?

Male boginje,vrlo su zarazna virusna infekcija,one se najčešće pojavljuju u dečjem dobu ,a ogledaju se temperaturom, kašljem,konjunktivitisom,plikovima na sluzničkoj površini obraza i usana,osipom koji se širi od glave prema stopalima.

Dijagnoza se najčešće postavlja na osnovu kliničke slike. Lečenje traje, a vakcinacija je vrlo efikasna u sprečavanju obolevanja od malih boginja. Male boginje se zbog rutinske vakcinacije u detinjstvu retko pojavljuju u razvijenim zemljama. Boginje  uzrokuje jednolančni negativni RNK virus iz roda Morbillivirus i porodice Paramyxoviridae. Virus je izrazito zarazan, a širi se uglavnom sekretom iz nosa, grla i usta, odnosno kapljičnim putem. Bolesnik je zarazan nekoliko dana pre pojave osipa te još nekoliko dana nakon pojave osipa. Nakon povlačenja osipa bolesnik nije zarazan. Inače, ljudi su jedini rezervoar virusa ospica.

Žene koje su prebolele ospice prenose imunitet svom detetu, ovaj imunitet traje tokom većeg dela prve godine života. Potom je, međutim, osetljivost prema infekciji visoka. Nakon prebolelih ospica osoba steče doživotni imunitet. Nakon inkubacije malih boginja koja obično traje 7 do 13 dana, započinje prodromalni stadijum bolesti koji se uočava temperaturom, kašljem, konjunktivitisom. Bolest je najviše zarazna tokom ovog perioda. Dva dana nakon prodromalnog stadijuma bolesti javljaju se patognomonične Koplikove pege, najčešće na sluzničkoj površini obraza nasuprot 1. ili 2. gornjeg kutnjaka. Koplikove pege izgledaju poput zrnca belog peska okruženih crvenkastim areolima. Svakako treba spomenuti da se one mogu javiti i na drugim sluznicama u telu poput spojnice oka i vagine. Takođe dolazi i do bolova u grlu. Osip se pojavljuje 3 do 5 dana nakon prvih simptoma, odnosno 1 do 2 dana nakon pojave Koplikovih pega. Počinje ispred i ispod ušiju te na lateralnim stranama vrata u obliku nepravilnih makula koje prelaze u papule. Kroz 1-2 dana osip se proširuje na trup i ekstremitete, a na licu počinje da bledi. Na vrhuncu bolesti temperatura može biti viša od 40C. Opšti simptomi i znakovi težinom odgovaraju intenzitetu osipa i variraju u pojedinim epidemijama. Nakon 3 do 5 dana dolazi do pada temperature, poboljšanja opšteg stanja bolesnika te povlačenja osipa na mestu kojeg zaostaje bakarno-braon boja kože koja se ljušti.Upala pluća je ozbiljna komplikacija malih boginja, te je odgovorna za 60 posto smrtnih slučajeva povezanih s boginjama.

Klinička dijagnoza se može postaviti na osnovu karakterističnog osipa i patognomoničnih Koplikovih pega. Ne postoji specifična antivirusna terapija za boginje,inače. Antibiotska terapija za bolesnike sa sekundarnom bakterijskom infekcijom pomaže u smanjivanju mortaliteta.

Svetska zdravstvena organizacija ( SZO ) preporučuje vitamin A za decu stariju od 12 meseci, u dozi od 200.000 IJ dnevno tokom dva dana. Male boginje je moguće sprečiti procepljivanjem tzv. MO - PA - RU vakcinom ( od lat . Morbilli , parotitis, rubeolom; u eng. Originalu MMR, od measles, zauške , rubella ). Deca bi trebalo primiti dve doze ove vakcine: prvu u dobi od godinu dana, a drugu između četvrte i šeste godine.